W samochodach z dużym przebiegiem często dochodzi do zużycia pompy podciśnieniowej urządzenia wspomagania siły hamowania, co skutkuje utratą wymaganej siły wspomagania. Diagnostyka układu hamulcowego z podciśnieniowym urządzeniem wspomagającym zawsze wymaga sprawdzenia pompy podciśnieniowej.

W niektórych samochodach do wytworzenia odpowiedniej siły wspomagającej siłę hamowa-nia dołącza się przed cylindrem roboczym hamulca hydraulicznego serwomechanizm podci-śnieniowy współpracujący z pompą podciśnieniową. Pompa ta jest umieszczona nad głowicą silnika bezpośrednio przy pompie paliwa.

W samochodach z silnikiem z zapłonem iskrowym podciśnienie wspomagające pochodzi bez-pośrednio z przewodu dolotowego. Niewielka różnica ciśnienia pomiędzy ciśnieniem atmos-ferycznym a ciśnieniem w przewodzie dolotowym (około 0,08 MPa) wymaga zastosowania tłoka roboczego o dużej powierzchni, aby osiągnąć kilkukrotne wzmocnienie siły hamowania. W samochodach z silnikiem z zapłonem samoczynnym różnicę ciśnień wytwarza pompa próżniowa napędzana przez wałek rozrządu silnika. Pompa taka najczęściej jest zintegrowana z pompą paliwa, która dostarcza paliwo ze zbiornika do pompowtryskiwaczy. Zadaniem pompy podciśnieniowej jest utrzymanie stałego podciśnienia w układzie wspomagania ha-mulca zasadniczego.
W układach podciśnieniowego wspomagania siły hamowania na tłok pompy hamulcowej działają siły nacisku na tłoczysko wytwarzane przez membranę urządzenia wspomagającego. Przy podciśnieniu w kolektorze dolotowym lub wytwarzanym przez pompę podciśnienia wy-noszącym około 78 kPa siła nacisku na tłoczysko jest równa 2,0 kN, a siła działająca na tłok pompy hamulcowej wynosi 4,0 kN. Zużycie mechanizmów głównych i/oraz rozrządu silnika lub zużycie mechanizmów pompy podciśnieniowej powoduje zmniejszenie wartości podci-śnienia dostarczanego do urządzenia wspomagającego. Następstwem niedostatecznego pod-ciśnienia w urządzeniu wspomagającym jest zmniejszenie wartości siły nacisku na tłok pompy hamulcowej. W przypadku takiej niesprawności urządzenia wspomagającego układ hamul-cowy działa nadal, jednak do jego uruchomienia niezbędny jest znacznie większy nacisk na pedał hamulca wywierany przez kierowcę.
Sprawdzanie podciśnieniowych układów wspomagania siły hamowania polega na kontroli: pompy podciśnieniowej, podciśnieniowego urządzenia wspomagania, filtra, zaworu jednokie-runkowego na przewodzie podciśnieniowym od pompy podciśnieniowej do podciśnieniowego urządzenia wspomagania. Jeżeli układ hamulca zasadniczego jest wyposażony w system BAS, kontroli podlega także czujnik położenia pedału hamulca (zazwyczaj potencjometryczny) oraz dwustanowy zawór obejściowy (pozycje zamknięty – otwarty).

Pompa podciśnieniowa jest stosowana w układach wspomagania hamulca zasadniczego w samochodach z silnikami z zapłonem samoczynnym. Pompa jest zamocowana przy głowicy silnika i przez sprzęgło otrzymuje napęd z wałka rozrządu. Napęd pompy jest realizowany przez specjalny wypust wirnika umieszczony od strony wewnętrznej pompy. Pompa składa się z zaworu regulacyjnego ciśnienia, wirnika, łopatek uszczelniających, króćca dopływu paliwa ze zbiornika, króćca powrotu paliwa do zbiornika, zaworu spiętrzającego, zwężki, filtra sitko-wego oraz kanału zasilającego i powrotnego w głowicy. Element roboczy pompy tandemowej stanowi wirnik z wysuwanymi łopatkami. Zmiana kątowa położenia wirnika powoduje wysu-wanie łopatek, które tworzą przestrzenie międzyłopatkowe zmieniające okresowo swoją ob-jętość. Skutkiem tych działań jest powstanie zjawiska zasysania powietrza przez zawór zwrot-ny. W krzywkowych pompach łopatki są osadzone w korpusie i dociskane sprężynami do wir-nika. Zaletą tego rozwiązania jest duża wydajność pompy przy małych prędkościach obroto-wych silnika. Natomiast pompy łopatkowe zaczynają funkcjonować poprawnie dopiero przy wysokich prędkościach obrotowych. W takich warunkach siła odśrodkowa jest wystarczająco duża, aby docisnąć łopatki do ścianek korpusu i zapewnić pompie odpowiednią wydajność. Grzybkowy zawór zwrotny zabezpiecza dodatkowo urządzenie wspomagające przed przedo-stawaniem się oleju z pompy podciśnieniowej układu smarowania silnika.

Piotr Wróblewski
Pełny artykuł przeczytają Państwo w nr. 7/2016 „Auto Moto Serwisu”