Warsztat samochodowy, ze względu na specyfikę wykonywanych w nim prac, wymaga szczególnych rozwiązań wentylacyjnych oraz grzewczych. Ponieważ jest to element przedsięwzięcia biznesowego, koszty takiej instalacji są bardzo istotnym czynnikiem.

Ze względu na specyfikę budynku w warsztatach samochodowych stosuje się instalacje wywiewne jednokierunkowe (nawiew naturalny). Ponieważ pracownicy w warsztacie okryci są ubraniem roboczym i wykonują pracę fizyczną, temperatura projektowa zimą nie powinna przekraczać 16°C. Temperatura załączeniowa instalacji grzewczej określona jest na ok. 10–12°C. Przy tak określonej temperaturze załączeniowej należy jednak zwrócić uwagę na możliwość wykraplania się pary wodnej na elementach budowlanych lub konstrukcyjnych. Jeśli istnieje takie zjawisko, należy wówczas zdefiniować wyższą temperaturę, np. 14°C. W okresie letnim zaleca się intensywne przewietrzanie pomieszczeń, bez chłodzenia aktywnego. W okresach wysokich temperatur zaleca się pasywne chłodzenie, np. przewietrzanie nocne. Warsztaty samochodowe to budynki, w których oprócz samego warsztatu znajduje się jeszcze wiele innych pomieszczeń, np. biura obsługi, magazyny części zamiennych, pomieszczenia socjalne i pomocnicze. Część warsztatowa posiada własny system wentylacyjny, a pozostałe pomieszczenia mają odrębną centralę wentylacyjną. Ze względu na odmienne wymagania są one również oddzielnie sterowane. Ważne, aby w części warsztatowej (ze względu na relatywnie gorszą jakość powietrza i możliwą emisję zapachów) panowały warunki lekkiego podciśnienia w stosunku do reszty pomieszczeń.

Miejscowe odciągi spalin
Podczas doboru miejscowych odciągów spalin należy zwrócić uwagę na dwa podstawowe parametry: szczelność systemu i wydatek systemu.
Odciągi spalin wywołują podciśnienie przy króćcu nakładanym na rurę wydechową. Podczas ich montażu, a potem eksploatacji, należy zapewnić szczelność systemu, począwszy od ssawki nakładanej na końcówkę rury wydechowej, poprzez elastyczny przewód wyciągowy, aż po instalację odciągową. Rozwiązania techniczne odciągów spalin są dobierane w zależności od wielkości pomieszczenia warsztatowego i jego wewnętrznej organizacji. Wymiarowanie instalacji odciągowej realizuje się w zależności od liczby niezbędnych punktów wyciągu spalin. Odciągi miejscowe muszą być także dostosowane do rodzaju obsługiwanego pojazdu. Odciągi spalin można też podzielić na:
• Stacjonarne:
– wiszące proste (pojedyncze i podwójne),
– wiszące bębnowe,
– instalacje kanałowe podpodłogowe,
– instalacje kanałowe podsufitowe (nadpodłogowe).
• Mobilne:
– przenośne (przestawne),
– przejezdne.

Ogrzewanie warsztatów
Energia cieplna może być wymieniana na trzy sposoby:
• przewodzenie,
• konwekcja,
• promieniowanie.
Proces wymiany ciepła na drodze przewodzenia, czyli pomiędzy ciałem o różnej temperaturze (pozostającym ze sobą w bezpośrednim kontakcie), jest w branży grzewczej najrzadziej wykorzystywany, więc zostanie pominięty. Konwekcja jest transportem energii cieplnej na drodze dyfuzji molekularnej, dyfuzji turbulencyjnej oraz adwekcji – czyli makroskopowym ruchem materii w gazie. Promieniowanie to elektromagnetyczne wysyłanie energii (ciepła) przez każde ciało o temperaturze większej od zera bezwzględnego. Najprostszym rozwiązaniem ogrzewania warsztatu samochodowego jest zastosowanie nagrzewnic wodnych. Ich duża moc grzewcza oraz praca wspomagana wentylatorem zapewniają dużą dynamikę pracy i szybkie nagrzewanie warsztatu drogą konwekcji.
Dobrym rozwiązaniem dla warsztatów są również promienniki wodne lub gazowe. Ważne jest, aby pomieszczenie było wysokie, a urządzenie po montażu oddalone było od podłogi lub podniesionych samochodów o cztery metry. Cenną cechą promienników jest ich forma oddawania ciepła – przez promieniowanie. Ogrzewane są elementy, a nie powietrze, dlatego utrata ciepła przez otwieranie bramy wjazdowej nie jest tak duża, jak w przypadku rozwiązań konwekcyjnych.

Do celów grzewczych można wykorzystać także system wentylacyjny, który i tak jest konieczny w warsztacie, jednak ze względu na koszty eksploatacyjne oraz łatwość sterowania, włącza się go we współpracę z wodnymi nagrzewnicami powietrza. Wówczas centrala wentylacyjna, jeśli jest dwudrogowa, ma na celu odzysk energii oraz zapewnienie wymaganego strumienia powietrza świeżego (zadanie higieniczne), a zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu przejmują urządzenia rozproszone (np. nagrzewnice). Z połączenia tych dwóch systemów może powstać system centralno-rozproszony. Wymiana powietrza odbywa się za pośrednictwem centralnego systemu wentylacyjnego z wydajnym odzyskiem ciepła, a regulacja temperatury następuje poprzez jednostki rozproszone. Zalety tak rozwiązanego systemu grzewczo-wentylacyjnego to mniejsze wymiary kanałów wentylacyjnych i efektywna regulacja temperatury poprzez jednostki rozproszone.

Maciej Danielak, KAMPMANN Polska
Pełny artykuł został opublikowany w wydaniu nr 3/2016 „Auto Moto Serwisu”